Hybride zaad F1
F1 hybride is een term die in de tuinbouw wordt gebruikt. Het geeft aan dat een plant via een bepaalde methode van veredeling is voorgebracht, door inteelt en kruising te combineren. Dit levert een gelijkmatig groeiend gewas op met een hoge opbrengst en grote uniformiteit, dat zichzelf echter niet effectief kan voortplanten. In de praktijk van de Nederlands tuinbouw worden veel hybride rassen gebruikt.
Het alternatief voor een (F1-) hybride ras is een zaadvast ras: dat is een ras dat op de klassieke manier van veredeling is ontstaan, door kruisen en selecteren. Bij een zaadvast ras komen uit het zaad planten voort met (ongeveer) dezelfde eigenschappen als de ouders. De voorplantingscyclus kan dus eindeloos worden voortgezet, van generatie op generatie. Bij een hybride ras is dit niet het geval: de nakomelingen kunnen afwijkende eigenschappen hebben.
Positieve eigenschappen
Hybride rassen bestaan relatief gezien nog kort: ze zijn vooral ontwikkeld en populair geworden in de 20e eeuw, in de Westerse landbouw; vooral na 1950. Hybride rassen zijn daardoor vooral geselecteerd voor planbare productie onder gecontroleerde omstandigheden.
Hybride veredeling werkt als volgt. Door inteelt in twee families planten wordt eerst gezorgd dat een aantal uiteenlopende positieve eigenschappen is vastgelegd in homogeen erfelijk materiaal. De eigenschappen van de twee families vullen elkaar aan. Vervolgens worden deze twee families (“lijnen”) gekruist. Daarmee worden de positieve eigenschappen van twee ouderplanten in de F1-hybride gecombineerd. Door heterosis worden deze eigenschappen bovendien versterkt. “F1” staat dus voor de eerste nakomeling van twee inteeltlijnen na kruisbestuiving. (De “F” staat voor filius, het Latijnse woord voor zoon.)
Zaad van F1 hybriden is vaak duurder dan zaadvast zaad, omdat ze door gespecialiseerde veredelingsbedrijven worden ontwikkeld. Het heeft echter geen zin voor de hovenier om zelf zaad van een F1 hybride te winnen. De volgende generatie geeft namelijk een heel wisselend uiterlijk en ook een wisselende kwaliteit.
